مقایسه اثرات کاه و کلش گندم بر خصوصیات فیزیکی وهیدرولیکی دو خاک ریز و درشت بافت منتخب از منطقه نیمه خشک

کیفیت فیزیکی خاک¬های مناطق خشک و نیمه خشک ضعیف می¬باشد. هدف از این تحقیق بررسی اثرات کاه و کلش گندم بر برخی خصوصیات فیزیکی و هیدرولیکی دو نوع خاک ریز و درشت بافت منتخب از منطقه نیمه خشک بود. نمونه¬های خاک از دشت مغان برداشته شد. آزمایش گلخانه¬ای با طرح فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک های کاملاً تصادفی با به کارگیری لوله¬های پولیکا به قطر 20 و ارتفاع 25 سانتی¬متر اجرا گردید. مقادیر کاه و کلش شامل صفر (شاهد)، 1، 2، 3 و 5 درصد وزنی در خاک هوا خشک بودند. طرح آماری آزمایش فاکتوریل با طرح پایه بلوک کاملاً تصادفی بود. فاکتور اول مقادیر مصرفی کاه و کلش در 5 سطح و فاکتور دوم کلاس بافت خاک در دو سطح بود. ستون¬های خاک در شرایط گلخانه¬ای با دمای ?4±22 و رطوبت 50 تا 75 درصد رطوبت ظرفیت مزرعه به مدت 6 ماه نگهداری شدند. کربن آلی، جرم مخصوص حقیقی، میانگین وزنی قطر خاکدانه¬ها (mwd) و منحنی رطوبتی خاک (smc) در مکش¬های3000، 5000، 10000 و 15000سانتی¬متر در نمونه¬های دست خورده اندازه¬گیری شد. جرم مخصوص ظاهری، هدایت هیدرولیکی اشباع (ks) و smc در مکش¬های صفر، 10، 20، 40، 60، 80 ، 100، 300 و 600 سانتی¬متر در نمونه¬های دست نخورده(سبلندرهای به قطر و ارتفاع 5 سانتی¬متر) تعیین گردید. پارامترهای ? و n وان گنوختن با به کارگیری نرم افزارretc و با استفاده ار داده¬های smcمحاسبه گردید. شاخص کیفیت فیزیکی خاک (sp) نیز با استفاده از پارامترهای smcشامل رطوبت اشباع (s?)، رطوبت باقیمانده (r?) و پارامتر n وان گنوختن محاسبه شد. نتایج نشان داد که استفاده از کاه و کلش در مقادیر 1 تا 5 درصد باعث افزایش کربن آلی (4/4 تا % 47/0 و 1/15 تا % 6/105)، تخلخل کل ( 5/10 تا %1/ 42و 4/31 تا %65)، mwd (100 تا %2/266 و 5/12 تا % 5/62 )، ks ( 22 تا %4/195 و 80 تا % 85/162)،رطوبت fc (65/11 تا % 6/24 و 87/7 تا% 20 )، رطوبت قابل استفاده ( 20 تا % 6/26 و 5/12 تا %37/59)، r? (3/33 تا % 3/66 تا 1/9 تا %45)، ? ( 10 تا %50 و 5/12 تا %37/59)، پارامتر n (63/0 تا %7 و 5/12 تا %37/59) و sp(71/5 تا % 6/14 و 53/8 تا %3/29) و کاهش جرم مخصوص ظاهری ( 3/1 تا % 48/1 و 3/1 تا% 4/1) نسبت به شاهد به ترتیب در خاک لوم شنی و لوم رسی گردیدند. کلیه مقادیر مصرفی کاه و کلش باعث کاهش معنی¬دار منافذ ماکرو (mµ75<) در هر دو خاک نسبت به شاهد گردید. همچنین منافذ میکرو (mµ 35>) درخاک لوم رسی به طور معنی¬دار بیشتر از خاک لوم شنی بود. بنابراین، استفاده از کاه و کلش گندم باعث بهبود کیفیت فیزیکی هر دو خاک ریز و درشت بافت مورد آزمایش گردید اگرچه تاثیر کاه و کلش بر خاک لوم رسی مشهودتر از لوم شنی بود.